''Οι Έλληνες επιλέγουν διάσωση, παρά θάνατο''

Financial Times

Τον Μάιο 2010, όταν οι Ευρωπαίοι υπουργοί οικονομικών εξήλθαν από τις έκτακτες συνεδριάσεις του σαββατοκύριακου για να παρουσιάσουν την διάσωση αξίας 110 δισ. ευρώ της Ελλάδας, εκδηλώθηκε μια ανάσα ανακούφισης και μια αίσθηση ότι η κρίση έχει συγκρατηθεί.

Όμως, καθώς οι υπουργοί οικονομικών συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες χθες το απόγευμα για να υπογράψουν μια δεύτερη, ακόμη μεγαλύτερη, διάσωση, η αίσθηση που επικρατεί στην Αθήνα είναι η αίσθηση της απελπισίας.


Οι όποιες ψευδαισθήσεις για το βάθος του προβλήματος της Ελλάδας έχουν πλέον σβήσει μετά από δύο χρόνια ύφεσης.

Οι πολίτες αποδέχονται πια ότι ακόμη και με τα φρέσκα κεφάλαια, θα είναι υποχρεωμένοι να υποστούν πολλά χρόνια με θυσίες και σκληρή δουλειά, ίσα-ίσα για να επαναφέρουν την οικονομία σε μια κάπως σταθερή κατάσταση. Και ούτε αυτό είναι σίγουρο.

«Όταν έχεις μια επιλογή ανάμεσα στην διάσωση και τον θάνατο, φυσικά και διαλέγεις την διάσωση», δήλωσε ο κ. Λουκάς Τσούκαλης, ο οικονομολόγος και πρόεδρος του αθηναϊκού think-tank ΕΛΙΑΜΕΠ.

Η αίσθηση της απόγνωσης είναι εμφανής στην Πλατεία Συντάγματος, που έγινε το θέατρο της έκφρασης της οργής των Ελλήνων, καθώς και στις μαυρισμένες προσόψεις των τραπεζών και των άλλων κτηρίων που πυρπολήθηκαν στις πρόσφατες διαδηλώσεις. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, ενώ πάνω από 70% των Ελλήνων θα ήθελαν να παραμείνουν στην ευρωζώνη, μόνο οι μισοί πιστεύουν ότι η χώρα θα το καταφέρει.

Στις Βρυξέλλες επίσης, οι διαθέσεις έχουν σκληρύνει από τότε που ξεκίνησε η κρίση. Ενώ οι τεχνοκράτες της Ε.Ε. πίστευαν τότε ότι θα μπορούσαν να σχεδιάσουν πρόγραμμα μεταρρύθμισης της ελληνικής οικονομίας, έχουν πια έρθει αντιμέτωποι με τα όρια των δυνατοτήτων τους και τα ελαττώματα των δικών τους χωρών.

Αρκετοί νοιώθουν ότι τους «έκαψαν» οι Έλληνες πολιτικοί, που απέτυχαν να εφαρμόσουν τις προϋποθέσεις της πρώτης διάσωσης. Ορισμένοι διπλωμάτες λένε ανοιχτά για την τωρινή διάσωση, ότι δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η προσπάθεια να κερδηθεί λίγος χρόνος ακόμη μέχρι να προετοιμαστούν καλύτερα οι τράπεζες της ηπείρου και να αφεθεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει.

«Δεν υπάρχει πια εμπιστοσύνη», δήλωσε ένας διπλωμάτης.

Ένα πλεονέκτημα της νέας διάσωσης είναι ότι θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αποφύγει την άτακτη χρεοκοπία όταν λήξει το ομόλογο 14,5 δισ. ευρώ στις 20 Μαρτίου. Αν και κανείς δεν είναι σίγουρος για τις συνέπειες ενός τέτοιου γεγονότος, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι, όχι μόνο θα εκτοπίσει την Ελλάδα εκτός ΕΕ, αλλά και θα προκαλέσει τραπεζική κατάρρευση στην Πορτογαλία, την Ιταλία, την Ισπανία, ακόμη και την Γαλλία.

Ορισμένοι επιχειρηματίες στην Ελλάδα ελπίζουν επίσης ότι η διάσωση αυτή θα προσφέρει το απαραίτητο οξυγόνο σε μια οικονομία που πνίγεται από την πιστωτική αποστράγγιση.

Η έλλειψη χρηματοδότησης είναι τόσο σοβαρή, που όσες βιομηχανίες παραμένουν στην Ελλάδα διαμαρτύρονται γιατί δεν μπορούν πλέον να εισάγουν πρώτες ύλες αν δεν πληρώσουν σε ρευστό, γιατί οι ξένες τράπεζες δεν δέχονται τις εγγυητικές επιστολές των ελληνικών τραπεζών.

«Το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη χρηματοδότησης -η πλήρης έλλειψη χρηματοδότησης», τονίζει ο κ. Χάρης Λαμπρόπουλος, μέλος του ΔΣ της εταιρίας Κιολεΐδης, το εργατικό δυναμικό της οποίας έχει διολισθήσει από 700 πριν λίγα χρόνια, σε 40 σήμερα.

Ο κ. Λαμπρόπουλος ελπίζει ότι οι τράπεζες ίσως αρχίσουν πάλι τον δανεισμό, με την συμφωνία δεύτερου πακέτου διάσωσης. Αλλά για τις ευρύτερες μεταρρυθμίσεις που συνοδεύουν τη νέα συμφωνία, είναι επιφυλακτικός.

Η μεγαλύτερη διαμαρτυρία του είναι ότι το πακέτο διάσωσης εξαρτάται υπερβολικά από τις φορολογικές αυξήσεις και περικοπές των δαπανών, σε μια περίοδο όπου η ζήτηση ήδη έχει καταρρεύσει -μια άποψη την οποία συμμερίζεται σχεδόν όλη η επιχειρηματική κοινότητα των Αθηνών.

«Η συνταγή είναι εντελώς εσφαλμένη. Είναι σκέτη ύφεση. Η Ελλάδα χρειάζεται τουλάχιστον 10 χρόνια για να επιστρέψει στο σημείο όπου ήταν όταν παρενέβη η τρόικα».

Ο κ. Τσούκαλης θεωρεί ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι τουλάχιστον εξίσου υπεύθυνη που προσπάθησε να διορθώσει την δημοσιονομική θέση μέσω υψηλότερων φόρων, αντί να αναλάβει τις πιο δραστικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες βέβαια θα την έφερναν σε αντιπαράθεση με τους εργαζόμενους στο δημόσιο και τα εργατικά συνδικάτα.

Ελπίζει ότι με τις εκλογές, θα φέρουν μια νέα κυβέρνηση που θα έχει την εντολή να προωθήσει τέτοιου είδους μετρα. Εν τω μεταξύ, το καλύτερο επιχείρημά του υπέρ της διάσωσης, φαίνεται να είναι η απουσία καλύτερων επιλογών.

«Η διάσωση χαρίζει χρόνο. Η εναλλακτική λύση είναι ξαφνικός θάνατος».