Εισήγηση της Αντιπεριφερειάρχη κ. Διακοσταυριανού- Σώζου Δέσποινας
Η πρόσφατη οικονομική κρίση , σε παγκόσμιο αλλά κυρίως σε εθνικό επίπεδο, και η παγκοσμιοποίηση έχουν οδηγήσει στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας, στο κλείσιμο και στην αναδιάρθρωση απρόβλεπτα μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων με άμεση συνέπεια την αύξηση της ανεργίας στο σύνολο του εργατικού δυναμικού της χώρας.
Ακόμα και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, παραδοσιακά από τις λιγότερο προβληματικές περιοχές της χώρας ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά ανθρώπινου δυναμικού παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια αυξητικές τάσεις ως προς το ποσοστό ανεργίας (ο μέσος όρος ανεργίας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου το 2010 ανήλθε σε ποσοστό 14,275% του συνολικού εργατικού δυναμικού της Περιφέρειας έναντι 12,10% το 2008 και 11,825% το 2006).
Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των τοπικών ολοκληρωμένων προγραμμάτων στήριξης της απασχόλησης (Τ.Ο.Π.Σ.Α.) και οι δράσεις κοινωνικής εργασίας/οικονομίας εντάσσονται μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μέτρων για την ενίσχυση των θέσεων εργασίας , την καταπολέμηση της ανεργίας και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και συνοχής.
Μελετώντας το Εθνικό Επιχειρησιακό σχέδιο για τη Στήριξη της Εργασίας 2011, θα ήθελα κατ΄ αρχήν να επισημάνω τη σπουδαιότητα της εφαρμογής αποκεντρωμένων διαδικασιών στην πολιτική απασχόλησης, όχι μόνο σε επίπεδο υλοποίησης αλλά και σε επίπεδο τοπικών/ περιφερειακών και κλαδικών στόχων.
Επίσης τη δυνατότητα ευέλικτης σύμπραξης όλων των εμπλεκομένων για την υλοποίηση του Προγράμματος (ΟΑΕΔ, Περιφέρειας, Δήμων, Επιμελητηρίων, Συνδέσμων Επιχειρήσεων, Συνεταιρισμών, φορέων Συμβουλευτικής υποστήριξης, ΚΕΣΥΥ, κλπ) καθώς και το εύρος των δράσεων που προβλέπονται και θα ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της εκάστοτε τοπικής κοινωνίας.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που της προσδίδουν α) η πολυδιάσπαση (48 κατοικημένα και 31 ακατοίκητα νησιά με σχετικά μεγάλη απόσταση από το κέντρο , την έδρα της περιφέρειας και μεταξύ τους) καθώς και β) οι έντονες ενδοπεριφερειακές ανισότητες, αποτελεί ιδανικό χώρο για την εφαρμογή προγραμμάτων αποκεντρωμένου χαρακτήρα .
Υφιστάμενη Κατάσταση
Διάφοροι παράγοντες ( π.χ. έκταση και πληθυσμός των νησιών, επικρατούσες οικονομικές δραστηριότητες, ακτίνα επιρροής νησιού, χρονοαπόσταση και βαθμός προσβασιμότητας από τα κέντρα ή περιοχές εξάρτησης, συχνότητα εξυπηρέτησης από μεταφορικά μέσα, κα) τεκμηριώνουν την κατάταξη των νησιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου σε τέσσερις ομάδες:
1. Νησιά με σημαντική τουριστική δραστηριότητα σε Περιφερειακό , Εθνικό, και Ευρωπαϊκό επίπεδο.
2. Νησιά που αναπτύσσονται τουριστικά ενώ παράλληλα διαθέτουν και άλλες παραγωγικές δραστηριότητες.
3. Νησιά με σχετικά μικρή γεωγραφική έκταση, πολλά από τα οποία χαρακτηρίζονται από συνεχή μείωση του πληθυσμού , περιορισμένους (ποσοτικά ή ποιοτικά πόρους) ή ελάχιστη αξιοποίηση των πόρων τους, αισθητή γεωγραφική απομόνωση, κλπ
4. Νησίδες με πολύ μικρή έκταση, με ελάχιστους κατοίκους και σχεδόν παντελή έλλειψη υποδομών.
Η κατάταξη αυτή δίνει επιπλέον την εικόνα των μορφών απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας των νησιών της περιφέρειας.
Στον Πίνακα, που ακολουθεί (τα χαρακτηριστικά της Περιφέρειας, όπως προαναφέρονται, δεν επιτρέπουν τη χρήση των συνηθισμένων μεθόδων για την απεικόνιση της υφιστάμενης κατάστασης) παρουσιάζονται τα βασικά μεγέθη και οι μεταβολές απασχόλησης και αγοράς εργασίας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου το διάστημα 2000-2008, δίνοντας –παρά τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί από το 2008 έως και σήμερα- μία εικόνα του εργατικού δυναμικού και της τομεακής απασχόλησης.
2000 | 2008 | Μεταβολή | % Μεταβολή | |
Πληθυσμός Χώρας | 10.468.277 | 10.776.116 | 307.839 | 2,9 |
Πληθυσμός Περιφέρειας | 277.627 | 287.990 | 10.362 | 3,7 |
Μερίδιο Περιφέρειας στον Πληθυσμό της Χώρας | 2,7 | 2,7 | 0,0 | - |
Πληθυσμός Περιφέρειας (15-64 ετών) | 186.461 | 194.410 | 7.949 | 4,3 |
Εργατικό Δυναμικό Περιφέρειας (Σύνολο) | 125.836 | 135.302 | 9.466 | 7,5 |
Εργατικό Δυναμικό Περιφέρειας (15-64 ετών) | 124.422 | 132.205 | 7.783 | 6,3 |
Δείκτης Συμμετοχής (Χονδρικός) | 45,3 | 47,0 | 1,7 | 3,7 |
Δείκτης Συμμετοχής (15-64 ετών) | 66,7 | 68,0 | 1,3 | 1,9 |
Απασχόληση (Σύνολο) | 112.594 | 125.690 | 13.096 | 11,6 |
Απασχόληση (15-64 ετών) | 111.281 | 122.592 | 11.311 | 10,2 |
Δείκτης απασχόλησης (Σύνολο) | 40,6 | 43,6 | 3,0 | 7,6 |
Δείκτης απασχόλησης (15-64 ετών) | 59,7 | 63,1 | 3,4 | 5,7 |
Πρωτογενής Τομέας | 9.640 | 8.175 | -1.465 | -15,2 |
Δευτερογενής Τομέας | 25.278 | 22.936 | -2.342 | -9,3 |
Τριτογενής Τομέας | 77.675 | 94.578 | 16.903 | 21,8 |
Εργοδότες | 12.468 | 14.259 | 1.791 | 14,4 |
Αυτοαπασχολούμενοι | 25.811 | 27.104 | 1.293 | 5,0 |
Μισθωτοί | 65.886 | 72.385 | 6.499 | 9,9 |
Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση | 8.430 | 11.941 | 3.511 | 41,6 |
Ανεργία (Σύνολο) | 13.242 | 9.613 | -3.630 | -27,4 |
Ανεργία (15-64) | 13.141 | 9.613 | -3.528 | -26,8 |
Δείκτης (Ποσοστό) Ανεργίας (Σύνολο) | 10,5 | 7,1 | -3,4 | - |
Δείκτης (Ποσοστό) Ανεργίας (15-64 ετών) | 10,6 | 7,3 | -3,3 | - |
Η βελτιωμένη εικόνα που παρουσιάζει η περιφέρεια Νοτίου ως προς τα Ακαθάριστο Εγχώριο Περιφερειακό Προϊόν (Α.Ε.Π.Π.) σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας (πάνω από 100% από το μέσο κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας) οφείλεται κυρίως στον τριτογενή τομέα, ενώ παρατηρείται συρρίκνωση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, όπως διαφαίνεται και από την τομεακή διάρθρωση της απασχόλησης στον παραπάνω Πίνακα .
Γεγονός είναι ότι με την υφιστάμενη οικονομική κρίση και την αυξητική τάση που παρατηρείται στην ανεργία της περιοχής, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου θα πρέπει να αξιοποιήσει όλες τις δράσεις κοινωνικής οικονομίας - επιχειρηματικότητας και να προετοιμάσει το ανθρώπινο δυναμικό κάθε νησιού για τη δημιουργία αναπτυξιακών πρωτοβουλιών .
Στα πλαίσια αυτά εντάσσονται και τα Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Στήριξης της Απασχόλησης (ΤΟΠΣΑ) καθώς και τα Προγράμματα Κοινωνικής Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης.
- Τα Τοπικά Ολοκληρωμένο Προγράμματα, με τους βασικούς άξονες που θέτουν (Μέτρα στήριξης των ανέργων με υπηρεσίες κατάρτισης και συμβουλευτικής- Μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων με επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών, επιδότηση αναδιάρθρωσης …- Συνδυαστικά μέτρα για συγκεκριμένους γεωγραφικούς χώρους) δίνουν τη δυνατότητα σε άνεργους – εγγεγραμμένους στα Μητρώα του ΟΑΕΔ, σε άνεργους νέους επιστήμονες, σε νέους αγρότες, ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (ΑμεΑ, εξαρτημένα άτομα, Μετανάστες, κ.ο.κ.), να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.
Οι δράσεις που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα (Κατάρτιση, επιμόρφωση , συμβουλευτική - Συμβουλευτική υποστήριξη σε θέματα επιχειρηματικότητας π.χ. Λογιστικά, φορολογικά, marketing - Απόκτηση εργασιακής και επαγγελματικής εμπειρίας μέσω πρακτικής άσκησης - Συμμετοχή σε προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (e-learning) - Δικτύωση επιχειρήσεων και δημιουργία αναπτυξιακών συμπράξεων , ……) , παράλληλα με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής, του ανθρωπίνου δυναμικού και των διαθέσιμων πόρων θα συμβάλλουν στην παραπέρα βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης.
- Τα Προγράμματα Κοινωνικής Εργασίας αφορούν κατά κύριο λόγο δράσεις κοινωνικής εργασίας, το φυσικό έργο ή οι υπηρεσίες των οποίων διαμορφώνονται στη λογική της ολοκληρωμένης παρέμβασης (π.χ. έργα συντήρησης ή μικρά κατασκευαστικά έργα δημοσίων υποδομών, έργα αποκατάστασης οικοσυστημάτων και προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης της βιοποικιλότητας - ανάδειξη πολιτιστικής κληρονομιάς,- αποκατάσταση και βελτίωση αστικού και περιαστικού περιβάλλοντος -προσωπικές κοινωνικές υπηρεσίες όπως κατ’ οίκον φροντίδα ηλικιωμένων, ΑμεΑ κλπ - κοινωνικές δράσεις όπως κοινωνικά παντοπωλεία- εξωσχολικά προγράμματα για μαθητές -έκτακτες ανάγκες πολιτικής προστασίας κλπ. ) .
Οι ωφελούμενοι των Προγραμμάτων , δηλαδή οι μακροχρόνια και βραχυχρόνια άνεργοι, οι υποαπασχολούμενοι ελεύθεροι επαγγελματίες- επιστήμονες και οι άνεργοι έως 30 ετών, πέρα από την προώθησή τους στην αγορά εργασίας θα συμβάλλουν στην υλοποίηση δράσεων κοινωφελούς χαρακτήρα, αφού τα συγκεκριμένα έργα έχουν κοινωνικό αντίκρισμα και μέρισμα.
Η ροή πόρων προς τις Περιφέρειες για την υλοποίηση πολιτικών που αφορούν κοινωνικά ευαίσθητα θέματα, όπως η καταπολέμηση της ανεργίας είναι σίγουρα θετική. Τα προαναφερόμενα Προγράμματα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης σε συνδυασμό με τα Προγράμματα «Δια Βίου Μάθησης» του Υπουργείου Παιδείας μπορεί να μην ανατρέπουν την υπάρχουσα κατάσταση (απαιτούνται και αναπτυξιακά έργα που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα/επιχειρηματικότητα) συμβάλλουν όμως στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των τοπικών πληθυσμών. Εμείς, λαμβάνοντας υπόψη τα συγκριτικά πλεονεκτήματα αλλά και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής μας θα πρέπει να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο βαθμό την δυνατότητα που μας παρέχεται.
Μπορεί -σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις,- η τουριστική περίοδος να εξελίσσεται θετικά, αλλά θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι θέσεις απασχόλησης στο σύνολο της περιφέρειας δεν εξαρτώνται άμεσα και αποκλειστικά από τον τουρισμό καθώς επίσης και η εποχικότητα της απασχόλησης για μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού. Οφείλουμε επομένως να διερευνήσουμε και να αξιοποιήσουμε όλες τις εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και να αναλάβουμε πρωτοβουλίες, σαν δικαιούχοι σχετικών παρεμβάσεων, για την ενίσχυση των προσπαθειών στήριξης της εργασίας.
Με προϋποθέσεις : α)την ρεαλιστική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης, β) την ορθολογική ιεράρχηση των αναγκών, γ)την ουσιαστική συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων και δ) την ενημέρωση των δυνητικών ωφελούμενων, η εφαρμογή και η αξιοποίηση των παραπάνω προγραμμάτων , είναι βέβαιο πως θα συμβάλλει στην ενίσχυση της απασχόλησης και απασχολησιμότητας αλλά και της επιχειρηματικότητας , της προσαρμοστικότητας και των ίσων ευκαιριών στην περιοχή μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου